Wat is aikido?

De tekst hieronder komt uit het boek Progressive Aikido, The Essential Elements, geschreven door Moriteru Ueshiba doshu, de kleinzoon van de oprichter van aikido. Hierin wordt uitgelegd welke aspecten van aikido betekenisvol kunnen zijn voor jou. Het is juist deze diversiteit die het mogelijk maakt dat aikido kan voldoen aan jouw persoonlijke behoeften.

Aikido als een krijgskunst

Aikido is een systeem dat afkomstig is uit de krijgskunsttradities van Japan. Krijgskunsten die hun tradities hebben behouden, zoals deze vanuit het verleden zijn doorgegeven, worden kobudo genoemd. Aikido is echter géén kobudo. De grondlegger van aikido, Morihei Ueshiba, trainde in vele traditionele krijgskunsten en ontwikkelde toen aikido, een geheel nieuw systeem. Morihei nam de beste aspecten van de oude systemen en creëerde een krijgskunst voor de toekomst, een moderne budo die past in de context van de hedendaagse samenleving.

Aikido als een trainingsmethode

Omdat aikido geen georganiseerde competities kent, is het smeden van de individuele geest van het grootste belang. De oprichter Morihei Ueshiba zei: „Blijf je lichaam en geest vormen om je karakter door middel van training te verfijnen. Dit is de juiste instelling; zoek naar het beste in de menselijke geest en train voortdurend. Dit is de kracht van spirituele ontwikkeling.”

Het doel van aikido training is om jezelf te harmoniseren met de natuur, lichaam en geest te integreren, innerlijke goedheid te manifesteren, je spirituele kracht te activeren en te verblijven in een veilige, onwankelbare staat van zijn.

Aikido als zelfverdediging

Aikido is budo, geen systeem van zelfverdediging op zich en kent geen georganiseerde competitie. Mensen worden echter voortdurend geconfronteerd met gevaren en rampen kunnen zonder waarschuwing optreden. Aikido kan ons niet beschermen tegen onverwachte gevaren, maar het helpt ons wel om aanwezigheid van geest te ontwikkelen en leert ons hoe we ons op de meest efficiënte manier kunnen bewegen, wat kan werken als zelfverdediging tegen onvoorziene aanvallen. In het geval van vrouwelijke [sic] beoefenaars leren zij in de training hoe ze een sterkere kracht kunnen beheersen en snel en op de juiste manier kunnen bewegen; vaardigheden die in de praktijk op een praktische en efficiënte manier kunnen worden toegepast als dat nodig mocht zijn.

Echter, in staat zijn om fysiek een aanvaller te overmeesteren is geen zelfverdediging. Opnieuw is aanwezigheid van geest veel belangrijker en het vermijden van gevaarlijke situaties is de sleutel tot zelfverdediging, vooral in het geval van vrouwen [sic]. Een stabiele aanwezigheid van geest is wat we dagelijks ontwikkelen in aikidotraining.

Bovendien worden we in de moderne wereld geconfronteerd met een verscheidenheid aan gevaren. Verkeer, vallend puin, aardbevingen, branden en dergelijke zijn ook vijanden. Aikido helpt bij het ontwikkelen van aanwezigheid van geest — zelfverdediging — tegen deze bedreigingen.

Aikido voor geestelijke gezondheid

Alle mensen die aikido beoefenen, merken vroeg of laat op dat omdat aikidobewegingen gebaseerd zijn op natuurlijke principes, het evenwicht tussen lichaam en geest natuurlijk wordt hersteld. Tijdens de training lijkt stress te verdwijnen. Onvolkomenheden in iemands karakter worden gladgestreken. Je ontwikkelt een positievere houding en een helderdere kijk op het leven. Met andere woorden, een karakter dat „flexibel is aan de buitenkant, hard als een diamant aan de binnenkant.”

We zien vaak mensen die agressief gedrag vertonen of door hun passies worden geregeerd, maar onder aikidobeoefenaars zijn dergelijke mensen zeldzaam. Aikidobeoefenaars zijn meestal vrolijke, niet depressieve personen. Ze zijn niet timide. In aikidotechnieken leren we hoe we de kracht van ki in lichaam en geest kunnen projecteren en dat helpt bij het verdrijven van alle innerlijke stagnaties.

Aikido voor fysieke gezondheid

In aikido zijn alle oefeningen gebaseerd op natuurlijke bewegingspatronen. Het is een gebalanceerde trainingsmethode en daarom van nature goed voor de gezondheid. In het moderne leven is het totale gebruik van het lichaam grotendeels verloren gegaan vanwege de afhankelijkheid van machines en dit heeft directe gevolgen voor onze gezondheid. In aikido zijn er veel bewegingen die het hele lichaam gebruiken; bewegingen die natuurlijk de buitenste en binnenste spieren en gewrichten strekken en ons flexibel houden. Aikidotraining stimuleert ook het zenuwstelsel, bevordert de bloedcirculatie en is vanuit het oogpunt van preventieve geneeskunde de beste vorm van lichaamsbeweging.

Aikido als levenslange educatie

Het is tegenwoordig niet ongebruikelijk om kinderen en ouders samen te zien trainen in aikido. Aikido is goed voor iedereen, ongeacht de leeftijd, en het is een waardevolle vorm van levenslange educatie. Kinderen, studenten, volwassenen — alle leeftijden profiteren van de ontwikkeling van karakter en de integratie van lichaam en geest. Kinderen die beginnen met de krijgskunst van aikido komen van nature tot rust en leren goede manieren. In de fundamentele bewegingen van aikido leert men hoe ki en natuurlijke kracht geprojecteerd kan worden — naar buiten toe, niet naar binnen opgeslagen. Er is niets geforceerd aan de natuurlijke bewegingen van aikido. Een dergelijke training heeft een positief effect op iemands karakter, maakt het helderder en directer. De fysieke technieken van aikido polijsten iemands geest en lichaam.

Aikido is populair onder jongeren. Het is traditionele budo, maar vrij van sportelementen, en dat maakt het aantrekkelijk voor veel actieve jongeren die hun persoonlijkheid willen ontwikkelen — ki:, geest, lichaam en kracht – als één geheel. Aikido helpt ook om een deel van de druk en stress die jongeren ervaren te verminderen.

Voor volwassenen ligt de nadruk meer op het behouden van de harmonie van lichaam en geest, goede gezondheid en spirituele verfijning. In aikido proberen we altijd ons te richten op ons seika tanden (het psychofysische centrum van het lichaam ongeveer twee centimeter onder de navel) en bewegen we met ki, lichaam en geest verenigd. Met een dergelijk stevig centrum is het gemakkelijk om vrij en flexibel te bewegen. Zij die van nature flexibel zijn aan de buitenkant maar sterk vastberaden zijn aan de binnenkant, worden gerespecteerd door de maatschappij. In aikido hebben we veel beoefenaars van meer gevorderde leeftijd. Omdat aikido veel variaties heeft en technieken kunnen worden aangepast aan iemands fysieke behoeften, helpt het om geest en lichaam flexibel te houden. Zelfs beoefenaars in hun tachtiger jaren kunnen nog steeds een vervullende en lonende training in aikido volgen.

Aikido in de context van de traditionele Japanse cultuur

Na de Japanse nederlaag in de Tweede Wereldoorlog werd veel van de Japanse cultuur verwaarloosd om zich tot een economische wereldmacht te ontwikkelen. Momenteel is Japan een economische supermacht, maar onze traditionele spirit is verloren gegaan; we zijn eigenlijk armer. De gruwelen van de oorlog en het harde werk van de wederopbouw zijn vergeten. Nu is het moment om de beste elementen van de Japanse traditie te koesteren en te bewaren.

In het verleden leerden Japanners waarden zoals respect, vertrouwen, integriteit en vastberadenheid. Aikido vond haar oorsprong in de klassieke krijgskunsten van Japan, niet als hobby of tijdverdrijf, maar als een manifestatie van de Japanse traditionele cultuur. Aikido is geen krijgskunst die zich richt op het verslaan van een opponent; aikido, volgens velen, is een Weg die leidt tot het perfectioneren van het karakter.

Aikido voor het onderhouden van relaties

Er zijn in aikido geen geforceerde bewegingen; alles is natuurlijk en harmonieus. Aikido bevordert goede manieren en integriteit. Het helpt een flexibel en toch stevig karakter te ontwikkelen. Aikido wordt alom gewaardeerd, omdat het een vreedzame houding nastreeft.

Vanaf het begin af aan heeft aikido nooit georganiseerde wedstrijden uitgeschreven. Conflicten dienen te worden vermeden en de nadruk ligt op het samensmeden van lichaam en geest. In de trainingen is harmonie  een sleutelbegrip en oprechte vriendschappen worden aangegaan; en in die vriendschap is eenheid. Dit is wat in aikido langdurige relaties creëert.

Aikido is voor iedereen, overal in de wereld. Aikido symboliseert harmonie, liefde en vrede. Inmiddels wordt aikido in bijna elk land beoefend en brengt het mensen bij elkaar — het is een echte internationale kunst.